Nie ma Boga oprócz Allaha – Reza Aslan (recenzja)
Ze względu na obecną sytuację społeczną w Europie warto sięgać po różne teksty przekazujące informacje na temat kultury arabsko-muzułmańskiej. Jednym z moich głównych zainteresowań naukowych jest sufizm, co wiąże się z tym, że czytam wiele opracowań naukowych i popularnonaukowy dotyczących islamu. Na blogu zaprezentuję te, które są moim zdaniem najciekawsze.Ze względu na obecną sytuację społeczną w Europie warto sięgać po różne teksty przekazujące informacje na temat kultury arabsko-muzułmańskiej. Jednym z moich głównych zainteresowań naukowych jest sufizm, co wiąże się z tym, że czytam wiele opracowań naukowych i popularnonaukowy dotyczących islamu. Na blogu zaprezentuję te, które są moim zdaniem najciekawsze.
Dlaczego warto przeczytać Nie ma Boga oprócz Allaha?
To, co wyróżnia tę pozycję od wielu innych tekstów popularnonaukowych, to ciekawa dyskusja z obowiązującymi w świecie nauki zachodniej interpretacjami wielu zjawisk, ujawniająca bliskowschodnią mentalność autora. Takie podejście umożliwia przyjęcie i zrozumienie innego punktu widzenia niż zachodni, co daje podstawy do utworzenia pełniejszego obrazu historii islamu i znaczenia poszczególnych elementów jego kultury . Reza Aslan w książce Nie ma Boga oprócz Allaha poruszył chyba wszystkie najważniejsze zagadnienia dotyczące kultury arabsko-muzułmańskiej jak: historia Mahometa, formowanie się Koranu, prawo muzułmańskie, racjonalny i tradycjonalistyczny nurt filozofii, obowiązkowe praktyki, sytuacja kobiet, mistycyzm, dżihad, zmiany w okresie kolonializmu oraz współczesne oblicze islamu (poszczególne tematy omawiam w dziale Kultury świata). To kompleksowe podejście sprawia, że wystarczy sięgnąć po tę jedną książkę, by uzyskać naprawdę rzetelną i obszerną wiedzę dotyczącą procesów kulturowych, społecznych i politycznych w obrębie islamu. Bardzo ważne jest to, że autor – będący Irańczykiem – jest zakorzeniony w kulturze muzułmańskiej i dzięki temu prawdopodobnie lepiej „czuje” jej niuanse niż człowiek Zachodu. Ostro krytykuje on popularne obecnie ruchy fundamentalistyczne oparte na wahhabizmie i dżihadyzmie. Oczywiście należy pamiętać, że islam jest religią zrzeszającą bardzo wiele różnorodnych nurtów, zatem z interpretacjami Rezy Aslana na pewno nie zgodzą się wszyscy muzułmanie, jednak jest to ważny głos w dyskusji na temat wczesnego islamu. Warto wiedzieć, że racjonalny namysł nad własnym dziedzictwem jest w tej kulturze obecny i żywy, czego przykładem jest właśnie pozycja Nie ma Boga oprócz Allaha.
Jeśli chodzi o słabe strony książki, to moim zdaniem jest ona nieco zbyt długa, co wynika z obszernych fragmentów fabularyzowanych. Wiem jednak, że dla wielu osób ten sposób prezentacji tematu będzie zaletą a nie wadą. Nisko oceniam też przejrzystość spisu treści w odniesieniu do problemów omawianych w poszczególnych rozdziałach. Z jednej strony faktycznie książka jako całość napisana jest dość spójnie i ułożenie tematów znajduje logiczne uzasadnienie, jednak osoba zainteresowana konkretnym problemem (np. prawem szariatu lub sytuacją kobiet w islamie) raczej nie wywnioskuje ze spisu treści, w którym rozdziale należy szukać tego typu informacji. Na szczęście książka zawiera indeks haseł, co w dużej mierze rozwiązuje ten problem.
O autorze
Reza Aslan to urodzony w Teheranie irańsko-amerykański badacz religii, komentator polityczny i pisarz. Uzyskał doktorat w zakresie socjologii religii i jest członkiem między innymi Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów nad Koranem (the International Qur’anic Studies Association). Więcej informacji znajduje się na jego stronie.
Spis treści:
Podziękowania
Wstęp do uzupełnionego wydania
Wprowadzenie: Zderzenie monoteizmów
Od tłumacza
Kalendarium najważniejszych wydarzeń
Mapy
1. Świątynia na pustyni: Arabia w czasach przedmuzułmańskich
2. Klucznik: Mahomet w Mekce
3. Miasto Proroka: pierwsi muzułmanie
4. Walka na drodze Boga: znaczenie dżihadu
5. Prawowierni: następcy Mahometa
6. Ta religia to nauka: rozwój prawa i teologii islamu
7. Śladami męczenników: od szyizmu do chomejnizmu
8. Splam modlitewnik winem: droga Sufich
9. Przebudzenie Wschodu: reakcja na kolonializm
10. Pełznąc w stronę Medyny: w poszukiwaniu islamskiej demokracji
11. Witajcie w reformacji islamskiej: przyszłość islamu
Komentarz
Bibliografia
Słownik najważniejszych terminów
Indeks
Podsumowując:
Ponieważ islam staje się coraz powszechniejszym elementem krajobrazu Zachodu, warto zdobyć choćby podstawowe informacje pozwalające zrozumieć mentalność muzułmanów, ich doktrynę i praktyki religijne, a przede wszystkim różnorodność podejść do kwestii religijnych i społecznych. Książka Nie ma Boga oprócz Allaha może stać się dobrym przewodnikiem nie tylko dla laików, ale także dla tych, którzy posiadają już podstawowe informacje o islamie, ponieważ w interesujący a jednocześnie nieuproszczony sposób omawia proces przemian tej religii. Treść książki w umiejętny sposób łączy fabularną narrację oraz naukową analizę, dzięki czemu nie sprawia wrażenia przeładowanej mimo obecności wielu informacji. W Nie ma Boga oprócz Allaha poruszone są liczne istotne tematy wyjaśniające powstanie i zmiany w obrębie kultury islamu. Niewątpliwie Reza Aslan w zrozumiały sposób przedstawił tendencje rozwijane w obrębie islamu, które sprawiły, że obecnie religia ta przejawia się w takiej a nie innej formie. To sprawia, że książka przyczynia się do lepszego zrozumienia obecnej sytuacji polityczno-społecznej nie tylko w Europie, ale i na świecie.
Gorąco zachęcam do przeczytania książki, a w szczególności jej trzech ostatnich rozdziałów, które w bardzo przejrzysty sposób wyjaśniają, jak powstał bardzo popularny obecnie fundamentalizm islamski (który wbrew obiegowej opinii nie jest jedynym, ani nawet najważniejszym odłamem tej religii) oraz że budzi on sprzeciw ogromnej części muzułmanów.
Zachęcam też do lektury wpisów na tym blogu, które oparłam między innymi na informacjach pochodzących z książki Nie ma Boga oprócz Allaha:
Wpływ kolonializmu na nastroje antyeuropejskie wśród muzułmanów [tekst ukaże się w marcu].
Początki wahhabizmu – fundamentalizmu islamskiego [tekst ukaże się w kwietniu].
Czy Koran i prawo szariatu są stworzone, czy też niestworzone? [tekst ukaże się w maju].
Hidżab, czyli zasłona twarzy u muzułmanek [tekst ukaże się w czerwcu].
Sytuacja kobiet w islamie [tekst ukaże się w lipcu].
Informacje wydawnicze
Przeł. Patryk Gołębiowski
Burda Publishing Polska, Warszawa 2011
Rok wydania oryginalnego: 2005 (poprawione edycje z lat 2006, 2011)
Liczba stron: 500
Okładka: twarda
A może znacie jakieś dobre książki podejmujące tematykę islamu? Podzielcie się w komentarzach.
#islam #książka #recenzja #NieNaBogaOpróczAllaha #kulturoznawstwo #religioznawstwo